Stel je voor dat je alle muziek theoretische kennis die er is, beheerst.
Dat je alles weet over van alles in de muziek.

Schrijf je dan betere composities?
….
……

Ik vraag het me af.

Veel theoretici weten veel, echter lopen ze achter de creativiteit aan.
Eerst is er creativiteit, dan is er het ambacht om dit uit te werken en dan komen de theoretici die alles kunnen verklaren.

Een componist werkt volgens mij vanuit twee stromen: creativiteit en ambacht.
Die creativiteit kan lekker stromen, daar komen de ideeën, daar gebeurd het, die is onderscheidend, die maakt het verschil, dit is jouw authentieke taal, dit is jouw muzikale wereld.

Het ambacht is de techniek om je ideeën om te zetten in een klinkende compositie. Dit gaat over het maken van een vorm, orkestratie, melodieën uitwerken, akkoorden maken en goede verbindingen. Alles wat je kunt bedenken.

Maar het start bij creativiteit, muzikale creativiteit.

[thrive_leads id=’4728′]

Helpt het dan als je meer weet van theorie?
Ja het zal je wel helpen. Je word handiger in veel zaken, je leert sneller denken in muziek, je kunt dingen sneller benoemen en delen, je gaat nieuwe mogelijkheden zien, je leert andere opties te zien etc.

Wat ik je wil zeggen is dat de veronderstelling dat je eerst muziektheorie moet beheersen voordat je gaat componeren, mijn inziens een verkeerde route is.
Je kunt het beter tegelijkertijd doen: het creatieve pad en daarnaast het ontwikkelen van het ambacht, waar muziektheorie een onderdeel van is.

Hoe denk jij hier over?
Ik ben nieuwsgierig. Schrijf je bijdrage hieronder in de commentbox.

Op je muzikale vrijheid, Marco


    11 replies to "Muziektheorie: een zegen of obstakel?"

    • Addy Scheele

      Hallo Marco,

      Ben het helemaal met je eens. Componeren is bij uitstek zo’n activiteit waarbij beide hersenhelften samenwerken….Die samenwerking van de rechter- en linkerhersenhelft is een vaardigheid die je vooral moet ontwikkelen als je wilt componeren. Een te eenzijdige ontwikkeling van het cognitieve (linkerhersenhelft) remt de ontwikkeling van het spontane en creatieve deel (rechterhersenhelft)
      En de theorie kan een welkom hulpmiddel zijn om de creatie in de gewenste goede benen te leiden. Ying en Yang dus…
      Hartelijke groet, Addy Scheele

    • Ron van Effrink

      Hallo Marco,

      Muziektheorie kan een zegen zijn, maar ook een obstakel. Het hangt er, mijns inziens, helemaal vanaf welk idioom je gebruikt. Klassieke muziek uit de tijd van de barok, zal veel meer gestoeld zijn op de theorie dan hedendaagse muziek. Nu ‘mag’ veel meer, dat was toen wel anders. Ineens kan er een componist opstaan die de hele muziekwereld op zijn kop zet. Ik denk dan bijvoorbeeld aan Stravinsky (Sacre) en een Schoenberg. Toch is hun muziek uiteindelijk wel geaccepteerd. Zij gebruikte andere technieken dan die in die tijd gebruikt werden. In die zin verbreed de theorie zich ook.

    • Eveline Vis

      Een beetje saai misschien, maar ik ben het met je eens Marco. Eerst komt er ‘intuïtie’, improviseren, een beetje aan ‘rommelen’, kan geïnspireerd zijn door iets dat je bewust of misschien zelfs onbewust hebt gehoord, als je het daarna in een vorm wil gieten en structuur wil geven komt theoretische kennis zeker van pas, dit geldt ook voor de klanken en harmonieën die je al improviserend hebt gevonden.Het is inderdaad ook een ambacht, door die kennis kan je muziek ook gaan ‘sturen’. Maar de ‘klank’ en ‘intuïtie’ staan voor mij aan de basis, ik vergelijk het wel eens met een kind. Een kind kan al spreken en zingen voordat het nog maar iets kan lezen, laat staan enige theoretische kennis heeft van wat het doet.

    • Bob Zimmerman

      Doe graag ook mij duit in dit zakje.
      Misschien wordt muziektheorie te vaak gezien als een soort wetboek van strafrecht. Kort door de bocht: alles wat je kan heb je ooit geleerd, langs welke route dan ook. Iedereen kan het interval terts waarnemen, (bijna) iedereen kan een terts zingen; daar is geen primaire noodzaak te weten dat het een terts is, althans ooit door iemand zo is genoemd, of zelfs maar te beseffen dat er zoiets bestaat als “de afstand tussen twee tonen”.
      Elke muzikale parameter kan wetenschappelijk gemeten, beschreven worden in verschillende contexten, en tot theorievorming leiden. Theorie is dan: samenhangend beschrijven wat je constateert. Zoals elke wetenschap: boeiend en inspirerend voor wie zich erin verdiepen wil. Noodzakelijk voor creatieve uitingen? Kennelijk niet.
      Muziek is ooit begonnen gemaakt te worden, per definitie spontaan, achteraf geritualiseerd, gecanoniseerd, beschreven.
      Dat is muziektheorie bij uitstek: een omschrijving, een analyse, een betekenisgeving achteraf. Waarom een verbod destijds op parallelle kwinten? Het werd domweg ervaren als iets van vroeger, niet langer cool, we hebben ons immers doorontwikkeld! Na lange tijd wordt men in een nieuwe context bewust dat het inmiddels bespottelijk werd zo’n tool niet te “mogen” gebruiken. Het is vandaag vast niet cool om een EDM productie in driekwartsmaat te maken, ik zeg maar wat, ben er niet zo in thuis. Dat is geen wet, geen verbod, het wordt onvoldoende gewaardeerd in de kringen die er daarbij toe doen. Duh.

      Creativiteit is altijd primair geweest, intuitie, eigen smaak en inzicht. Misschien moeten we theorie en ambacht ook even apart bekijken en niet met elkaar verwarren.
      Theorie is vooral een bron van kennis en ervaring van anderen, een leerschool voor wie wil. Nooit normatief, hooguit verstandige raad voor wie wil, vuistregels, ervaringsdeskundigheid.
      Loop je vast in een creatieve uiting?
      Erg handig om een theoretische analyse te wagen, daarmee problemen weg te strepen, te reduceren tot een kernprobleem. Nog handiger als je intuitief de juiste oplossing te binnen schiet, maar wie weet is die intuitie opgeroepen door een onbewuste analyse.
      Is dat theorie?
      Ik weet het nog steeds niet, het loopt in de praktijk allemaal door elkaar. Je kan natuurlijk ook heel goed je eigen theoretische pakketje hebben zonder dat je heel erg bewust te zijn. Bijna alle belangwekkende popcomponisten, of ze nu formele theorieën machtig waren of niet, wisten verdomd goed wat ze deden en wilden, misschien met een eigen begrippenapparaat, misschien niet goed in staat alles onder woorden te brengen.
      Kortom: creativiteit en intuitie hebben bij alle groten altijd voorop gestaan, maar wat is het handig een schuur vol blinkend gereedschap te hebben als je goed wil klussen!

      • Marco de Bruin

        Ha Bob, Das nog eens een stevig antwoord. Leuk!

        Ik ben dol op mooi gereedschap en ik deel dan ook de opvatting dat theorie je wel verder helpt. Het bied enorm veel kansen.
        De valkuil kan zijn dat het in de weg staat en dat je creativiteit niet gaat stromen.
        Het zal de balans zijn en je bewustzijn.

        • Bob Zimmerman

          Hi Marco, heb nooit goed begrepen waarom theorie iets negatiefs zou zijn, alsof iets niet zou mogen. Het is erg lang geleden gelukkig dat de muziektheorie of leermethodes ontsierd werden door verboden, ik zie het eerder als stijlbeschrijvingen, altijd in hindsight. Maar: hoe er gedacht wordt over muziek, ook door makers of beschouwers van muziek die niet direct mijn smaak is, interesseert me altijd.
          Ook mooi trouwens in de discussies die je leest naar aanleiding van de dood van held Georg Martin. Hij heeft zijn bagage, theoretisch én creatief, gedeeld met de Beatles, die eruit konden pikken wat aansloot bij hun gevoel/ intuitie/creatieviteit. Ook omdat ze leren geweldig vonden; en nog steeds zonder dat ze noten konden lezen, kennelijk was dat voor hun geen noozaak, misschien zelfs een blokkade….

          • Marco de Bruin

            Jaar, dat van Sir George Martin is natuurlijk een geweldig voorbeeld.
            Paul McCartney bijvoorbeeld, kan nog steeds geen noot lezen, maar componeert er wel lekker op los in allerlei stijlen.
            Heel tof en inspirerend.

    • Maarten van Roij

      Helemaal mee eens. Ik denk dat kennis van de theorie soms hinderlijk kan zijn, omdat je soms geneigd bent om iets niet te doen omdat “het niet mag”. Dat is natuurlijk onzin, want als het goed klinkt, wat is dan het probleem? Eigenlijk mag dus alles.

      Maar een bepaalde basis is wel erg handig. Zoals kennis van toonladders, kwintencirkels, akkoorden, waardoor je wel sneller harmoniën kunt vinden, zonder dat je noot voor noot moet gaan proberen om tot hetzelfde resultaat te komen.

      Kortom, een beetje basiskennis als hulpmiddel om je creativiteit een versnelling te geven is wel prettig, maar een complete opleiding muziektheorie zou je creativiteit weer in gevaar kunnen brengen.

    • Bastiaan Jan van Vliet

      Hallo Marco,

      Ikzelf begon met componeren toen ik 16 jaar was. Gewoon intuïtief. Ook begon ik naast mijn muziekstudie (orgel) met improviseren en harmoniseren. Als ik terugkijk op die periode was ik intuïtief al dermate theoretisch verantwoord bezig dat ik het gevoel heb dat wat jij schrijft juist is. Alleen is het via de weg van intuïtie, verstand, gevoel of gehoor.
      Ik ervoer het vooral als gehoor en het gehoor staat met gevoel (en verder met intuïtie) in verbinding. Toen ik voor een wedstrijd één van mijn eerste composities opstuurde kreeg ik van 6 juryleden een heel degelijk commentaar en allen waren eensluidend, ik zou veel verder komen indien ik theorie der muziek zou gaan studeren. Want, het was de moeite waard. De commentaren gingen vooral over vorm, stemvoering en verwerking van thematisch materiaal alsook een paar kwint- en octaafparallellen.
      Ik ben toen aan de Schumann Academie te Amsterdam ATV gaan studeren en ik ben nog steeds enorm blij dat ik dat heb gedaan. Ik kreeg een gedegen pakket en heb zeer veel geleerd. Alleen als ik nu terugkijk, het heeft drie jaar geduurd voordat mijn creatieve motor weer op gang kwam, zo zat ik vast in theorie en verantwoord componeren. Dat is dus een groot gevaar van een gedegen theoretische opleiding dat het ambacht en de regels de creativiteit bepalen, zegge, elimineren.
      Ik heb er jaren over gedaan de theorie zo in te passen in mijn eigen creativiteit dat een compositie vooral organisch is en niet plastisch.
      Maar desalniettemin kan ik zeggen dat de theorie mij vooral heeft geholpen, nieuwe wegen te bewandelen. De grote Ludwig van Beethoven zei ooit: “ik wil de regels leren om haar te kunnen overtreden.” En wij weten wat het resultaat daarvan is geweest. Parallellen kom je bij Beethoven nagenoeg niet tegen maar Beethoven ging vooral in tegen modulatiewetten en standaard harmonische formules waar niet vanaf mocht worden geweken.
      En een ander geval vind ik altijd zo leuk, de Mozart kwint. Beethoven vermeed deze…

    • Steven De Baecke

      Hi Marco,
      Het is al heel wat gezegd over de samenwerking tussen creativiteit en ambacht.
      Daar ben ik het volledig mee eens. Wat eerst komt of voorrang moet krijgen is niet altijd duidelijk. Wel is het zo dat beiden ontwikkeld moeten worden en dat vooral vergeten wordt dat ambacht een levenslange studie is waarbij systemen bestudeerd worden waarbij we beroep doen op onze ratio om te achterhalen hoe de muziek werkt. Creativiteitsontwikkeling doet echter beroep op andere hersenactiviteiten waarbij we juist divergend (out-of-the-box) denken stimuleren en ontwikkelen. Dit is evengoed een actie ondernemen die geoefend moet worden. Soms komen creativiteit en ambacht met elkaar in conflict. ? Dan is het belangrijk om snel en radicaal keuzes te maken zonder dat rationele kritische stemmetje te laten regeren bij het componeerproces.

      • Marco de Bruin

        Prachtige reflex Steven!

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.