Stel: Je hebt een fantastisch lied geschreven of je hebt de goeie ideeën om een liedje te schrijven en je twijfelt over de goeie toonsoort. Welke toonsoort past het best bij je liedje en spreekt de luisteraar aan?

Wat er vaak gebeurd is dat de schrijver van het lied een toonsoort heeft gekozen die hem of haar goed ligt. Dit is een onbewust of bewust gekozen toonsoort waarin het liedje lekker kunt zingen of het past bij jouw manier van piano/gitaar spelen.

De vraag is of dit de juiste toonsoort is.
Mijn ervaring leert dat de toonsoort waarin de songwriter het liedje heeft gecomponeerd vaak te laag is. Meestal moet het voor de uitvoering een stuk omhoog, soms wel een terts omhoog. Waarom?
Omdat dit een betere toonsoort is voor een zanger om in een register te komen waarin de emotie in de stem wordt aangesproken. Er is dus een verschil tussen de emotie van de schrijver en de emotie van de uitvoerder. En daarin ligt ook meteen het antwoord.
De beste toonsoort voor je lied is de toonsoort waarin de luisteraar de meeste emoties kan ervaren. Dit kan zijn op een toonhoogte waarin de zanger net binnen zijn bereik zingt en daardoor veel emotie in zijn stem kan leggen. Of juist die speciale noot kan zingen die de luisteraar een enorme kick geeft.

Je moet dus bij de keuze van je toonsoort uitgaan van de luisteraar. Hoe bereik je die luisteraar met de meeste intenties, met de toonsoorten die de meeste emotie te weeg brengen.

Valkuilen:
De beste toonsoort is dus bij een liedje afgestemd op de uitvoerder en de luisteraar. Niet op de instrumentale vaardigheden van de componist. Te vaak zie ik liedjes voorbij komen die zo goed zijn als de pianistische vaardigheden van de songwriter. Gitaar kan ook natuurlijk.
Nu kun je natuurlijk wel veel trucks uithalen met liggingen, maar ga eerst uit van de luisteraar.

Ja maar, mijn artistieke drang zegt me dat deze toonsoort waarin ik het heb geschreven het best is.
Mooi! Blijf daar maar lekker in hangen, maar of het resultaat heeft durf ik je niet te zeggen.

Neem nu eens een voorbeeld aan Stevie Wonder’s liedje Lately.
De coupletten en refreinen zijn in een laag register. Maar hij moduleert en ta da, hij kan kan alles in een hoog register zingen en bereikt zo maximale intentie en emotie in zijn stem. De luisteraar wordt verwend.

De beste toonsoort bepaal je door uit te gaan van de luisteraar. Welke noten brengt de luisteraar in vervoering en welke noten geven een emotionele kick.

Wat vind jij? Hoe bepaal jij jouw goeie toonsoort?

Op je muzikale vrijheid,
Marco


    4 replies to "De slimme manier om de toonsoort van je liedje te bepalen"

    • Gert Baars

      Meestal C of Am maar transpositie kan met een muisklik.

      • Marco de Bruin

        Dank Gert voor je reactie. Maar transponeren is wel heel simpel. Iedere toonsoort heeft zijn eigen karakter en daarop moet je ook componeren. Bij zo maar transponeren gaan er veel zaken verloren, zoals liggingen. Die moet je weer aanpassen.Ik snap je opmerking, maar deze is ook kort door de bocht. Het heeft meer haken en overwegingen.
        Hartelijke groet, Marco

    • Gaston

      Een compositie is volgens mij altijd een soort blauwdruk voor de uitvoerder, tenzij je een ‘autoriteit’ zou zijn -een erkend kunstenaar waar muzikanten zich aan zouden willen conformeren-. Het kan wijs zijn om voor een vaste uitvoerder (in dit kader een zanger) te schrijven die je je creatie wil en kan implementeren en dan sleutelen tot aan het optimale resultaat en daar hoort ook experimenteren bij. Zo kun je er achter komen wat er potentieel mogelijk is betreffende de compositie.
      Het kan ook zijn dat je naast toonhoogte-aanpassingen ook woorden voor de zang moet aanpassen -al is dat een onderwerp apart-. Alles bij elkaar hoort het bij het ‘bijschaven’ van een creatie met het publiek in het achterhoofd. Het wordt ook wel met montage van speelfilms en lange documentaires gedaan waarbij een versie wordt getest (waar op welk moment ligt het ‘dramatisch gewicht’ het best) bij een publiek voor een eventuele ‘herziening’.
      Kortom, niet te vroeg juichen.

    • Mieke

      Dag Marco,

      Vandaag voor de derde keer het filmpje van Stievie Wonder bekeken
      en weer: tranen! Dat is waar muziek en zingen over gaat!
      Ik hoop dat, mede door dit soort filmpjes, mijn componeer-blokkade
      weer over gaat.
      Verder ben ik het met je eens dat je vaak de neiging hebt muziek te schrijven
      die je zélf kunt spelen.

      hartelijke groet,

      Mieke

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.