Veel componisten componeren met gevoel.
En dat is goed. Want je gevoel zegt vaak op een eerlijkere manier wat goed is dan je hersens. Je hersens kunnen alles krom en recht denken.
Je hersens willen namelijk altijd gelijk. Als je hersens denken dat iets wel kan dan gaan ze opzoek naar bewijzen en argumenten waarom iets wel kan. En als je hersens denken dat iets niet kan, ook dan gaan ze opzoek naar bewijs en argumenten.
Kortom: geloof niet alles wat je denkt.
De vraag is dan wel: wat is gevoel? Is dat waar je blij van word, vlinders in je buik, een glimlach? Gevoel zal voor iedere componist anders zijn.
En als je dat gevoel eenmaal ontdekt hebt, is dit dan blijvend voor de rest van je leven?
Of ….. kun je je gevoel uitbreiden, groter maken?
Mogelijk heb je aan je gevoel te werken en uit te breiden zodat je ook gevoel krijgt voor bijvoorbeeld meer stijlen in muziek.
Ik geef je een paar voorbeelden.
Ik ben geen groot liefhebber van musicals. Ik vind het al heel snel cliché en de manier van zingen bevalt mij niet, Te veel vibrato en kleuring in de noot. Een noot rechtuit zingen blijkt heel moeilijk voor musicals zangers (en dit is wel een jakhals-opmerking van mij naar de musicalzangers toe, excuus).
Wel heb ik veel musicals gespeeld als pianist in de orkestbak en daar heb ik van geleerd dat timing essentieel is, als ook het volgend begeleiden of juist vooruit lopen met het begeleiden.
En door het te ervaren heb ik meer gevoel gekregen voor deze aspecten van muziek.
Een ander voorbeeld:
De muziek van Frank Zappa heb ik 16 jaar geleden pas écht ontdekt. Door zijn muziek veel te luisteren en te bestuderen groeide mijn waardering én gevoel voor Zappa’s muziek. Nu vind ik Zappa’s muziek helemaal te gek en kan ik heel goed in zijn stijl muziek schrijven.
Dit zijn twee voorbeelden waarin ik mijn ‘gevoel’ heb uitgebreid. Door kennis te nemen, te luisteren, te bestuderen heb ik mijn muzikaal gevoel uitgebreid. En daardoor wordt het steeds makkelijker om te componeren vanuit gevoel.
Ik geef eigenlijk een pleidooi dat gevoel gestuwd wordt door muzikale ervaring.
Zorg dus dat je jouw muzikale ervaring uitbreid. Luister eens naar een stijl die je snel aan de kant schuift. Bestudeer het, bekijk het in noten, duik in die wereld, maak het je eigen en check dan nog een keer je gevoel.
Componeren met gevoel wordt dus ook voor en groot deel ondersteund door je kennis. Kennis van akkoordenprogressies, toonladders, ritmes en dynamiek. Je kunt met die kennis invloed hebben op de stemming en sfeer van jezelf en de luisteraar en daarmee dus op het gevoel.
Componeren met gevoel is voor mij ook die onderbuikgevoelens erkennen en tegelijkertijd weten dat ik mijn gevoel kan sturen. Want je gevoel is ook afhankelijk van hoe je dag verloopt. Misschien heb je wel een rot dag, mogelijk heb je net gesport en allemaal dopamine in je lijf. Dan is het gevoel ook heel anders.
Enfin, componeer met gevoel en voed je gevoel met je muzikale ervaringen. Je zal er weer anders van gaan componeren.
Vraag: Welke rol speelt gevoel bij jou in het componeren? Zet je comment hieronder neer en we inspireren elkaar weer.
5 replies to "Componeren met gevoel"
Wie zet mijn pianocomposities voor me op papier?
Wie meld zich. Mooie oefening ook om je solfege te oefenen.
Ik ben in 2021 begonnen aan een vierdelige klassieke symfonie voor mijn vader, die kort daarvoor overleden was. Ik ben een week geleden gestart met het schrijven van het vierde deel. Het tweede deel schreef ik niet op gevoel, maar eerder tegen mijn gevoel in. Het moest in het middenstuk een beeld van gemis, verdriet en wanhoop uitbeelden… dat paste in eerste instantie wél bij mijn gevoel. Het gevoel van rouw. Maar ik heb letterlijk gezocht naar instrumenten en akkoorden (akkoordprogressies) die onprettig kunnen klinken, en daar moest ik mijn gevoel even negeren: de symfonie is een soort ode aan mijn vader en ik kon nog niet direct accepteren dat het ‘niet zo mooi’ mag klinken. De overige delen componeer(de) ik meer met een gevoel dat past bij wat ik wil uitdrukken: iets dat de ene keer sprookjesachtig of vrolijk klinkt, en dan weer heroïsch of krachtig.
Dank je Arie voor je mooie woorden. Precies dit is het gebied waarin wij componisten ons begeven.
Ja, dat gevoel. Tijdens het componeerproces ( sinds 2020 bij Marco ) heb ik ontdekt dat er verschillende manieren zijn om een stuk te schrijven. Het laatste wat ik schreef, heb ik geschreven vanuit een tekst, die ik eerst moest vertalen om te begrijpen, waarover ik zou componeren . Dit deed ik es vanaf de pianokruk. Het beviel goed. Hiervoor dacht ik erg vanuit de analytische deeltjes in de muziek en probeerde er dan , vanuit m’n compositie – tool ( nog steeds MuseScore ) te schrijven wat ik binnen kreeg. Vanaf de piano schreef ik al zingend een melodie bij de tekst en gaf er dan akkoorden aan. Ik vond het een interessante ontdekking. Kreeg wel het gevoel dat het poppy-er was dan ik daarvoor componeerde. Ik heb het geprobeerd in verschillende stijlen. Ik hou het meest van kleine ensembles, vocaal of instrumentaal. Ik luister nooit meer naar pop-muziek. Ik vind het vaak te eenvoudig om erdoor uitgedaagd te worden. Frank Zappa is natuurlijk een knaller, net als Stevie Wonder en Sting. Smaken verschillen gelukkig. Dus hier ga ik op letten . De volgende keer maar weer aan de piano met iets anders in m’n hoofd. Ik schreef aan een cyclus met gedichten in verschillende sferen en stijlen. Sfeer is ook zo’n vaag woord. Maar ja, het is zo’n groot gebied, muziek. Er is zoveel en oneindig in mogelijkheden. Het kan vele kanten opgaan. Je kunt je gevoel ook meer of minder inschakelen en ook op verschillende manieren. Zoals bovenstaande Arie Kampman al schreef : je gevoel kun je ook opzij zetten en ook emoties oproepen , die je er wel in wilt uiten. Je werkt met jezelf, afhankelijk van je levenservaring en je ervaringen met muziek. Hiermee kun je spelen als de Homo Ludens . Zit ik weer even op de stoel van de muziek- therapie -opleiding die ik een hele tijd geleden volgde. De Homo Ludens van J. Huizenga was een belangrijk boek, dat werd gelezen en gefilterd voor een activiteiten methodiek. Precies : die Huizenga van ons aller Herfsttij der Middeleeuwen, een periode waarop ik ook erg dol ben. Ja, Marco: je muzikale ervaring uitbreiden, vind ik een hele goede en vanuit de bronnen die je gevoed hebben je eigen manier filteren. Krijg je dan ooit een eigen stijl ? Hoe ontstaat die dan ? Maar lekker doorwerken geloof ik. Inspiratie opdoen.. Ook vind ik het fijn om te lezen wat anderen doen. Het noteren lukt me beter vanaf de piano, als het al op een audio-opname staat grofweg. Dan heb ik zitten experimenteren met de tekst en de melodie en dat neem ik dan grofweg op, waarna ik het verfijn en noteer.
Muziek als expressie middel, muziek als therapie, muziek als…Dank je wel voor dit blog, Marco.